Ayçiçekleri - Vincent van Gogh
Ayçiçekleri, Vincent van Gogh'un en ünlü eserlerindendir. Van Gogh 1880’lerin sonlarında, bir dizi göz kamaştırıcı ayçiçeği resimleri yapmaya başlar. Ayçiçekleri sıklıkla dönüp çalıştığı ve en sevdiği temalardan biri olur.
Paris dönemi Ayçiçekleri;
Ayçiçekleri teması iki seri natürmort resmini konu alır. Van Gogh Şubat 1886’da gittiği Paris’te iki yıl boyunca kardeşi Theo ile yaşar. Bu dönemde paletindeki renkler canlanmaya başlamış, renk kullanımı ve fırça hakimiyeti artık özgün kimliğinin göstergesi olmuştu. Bu dönemde genel olarak vazoda çiçek konularını işler. 1887 yazında ayçiçeği resimlerinden ilkini yapar. Burada gerçekleştirdiği ilk seride, olgunlaşmış kesik ayçiçeklerinin bir zemin üzerinde resmedildiği görülür.
Ayçiçekleri, 1887, Tuval üzerine yağlı boya, Museum of Fine Arts Bern, Bern, İsviçre.
Ayçiçekleri, 1887, Tuval üzerine yağlı boya, 43.2 x 61 cm, The Metropolitan Museum of Art, New York, ABD.
Ayçiçekleri, 1887, Tuval üzerine yağlı boya, 21.2 cm x 27.1 cm, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda.
Kesilmiş Dört Ayçiçeği, 1887, Tuval üzerine yağlı boya, 60 x 100 cm, Kröller-Müller Museum, Otterlo, Hollanda.
Arles dönemi Ayçiçekleri;
Van Gogh Paris’te geçirdiği iki yılın ardından 20 Şubat 1888’de Güney Fransa’daki Arles’a taşınır. Ünlü Sarı Ev'i kiralayarak birlikte çalışmayı düşündüğü ve hayranı olduğu ressam arkadaşı Paul Gauguin'i Arles’a davet eder. Paris’te bir galeriyi yöneten, hem kardeşinin hem Gauguin’in yapıtlarının satışını üstlenen Theo, bu isteği yerine getirmek için çalışır. Van Gogh, Gauguin’in ziyareti belli olduktan sonra Sarı Ev’i onun için hazırlar. Arkadaşını heyecanla bekleyişi bu dönemde yaptığı resimlere de yansır. Evin duvarlarını ve Gauguin’in odasını süsleyen birçok resim yapar. Ağustosta Paris devresinde resimlerine girmiş olan Ayçiçekleri dizisine başlar, temayı olgunlaştırarak konuyla ilgili başyapıtlarını ortaya koyar.
Arles’teyken kardeşi Theo’ya Ayçiçekleri’ne ilişkin şöyle bir mektup yazar:
"Çok sıkı çalışıyorum, bir Marsilyalının balık çorbası içerken gösterdiği hevesle resim yapıyorum; çok büyük ayçiçeklerinin yağlı boya resmini yaptığımı öğrendiğinde bu hevesime şaşmazsın herhalde.
Üstünde çalıştığım üç tuval var elimde -birincisi, açık renk bir geri plan üstüne, yeşil bir vazoda üç çok kocaman çiçek, 15 numara bir tuval; İkincisi, biri tohuma kaçmış, taç yapraklarını dökmüş, biri tomurcuk halinde üç çiçek, geri plan koyu mavi, tuval 25 numara; üçüncüsü, sarı bir vazoda bir düzine çiçek ve tomurcuk (30 numara tuval). Sonuncusu açık renk üstüne açık renk, umarım en güzeli olacak. Bu konuyu bu kadarla bırakmayacağım herhalde. Artık Gauguin ile birlikte kendi atölyemizde oturmayı kuruyorum ya, stüdyo için dekorasyon hazırlamak istiyorum. Hep kocaman kocaman ayçiçekleriyle... Hani, senin dükkânın bitişiğindeki lokantada çok güzel süs çiçekleri vardı ya, orada, pencerenin içinde duran ayçiçeği hep aklımda.
Bu fikri gerçekleştirirsem on iki ayrı tablo olacak; hepsi birden, sarı ve mavi üstüne bir senfoni oluşturacaklar. Her sabah şafakla birlikte bunun üstünde çalışmaya başlıyorum, çünkü çiçekler çok çabuk soluyor ve her tabloyu bir oturuşta bitirmek gerek."
Arles, Ağustos sonu 1888
Ayçiçekleri, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 73 x 58 cm, Özel koleksiyon.
Ayçiçekleri, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 98 x 69 cm.
Ayçiçekleri, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 92 x 73 cm, Neue Pinakothek, Munich, Almanya.
Ayçiçekleri, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 92.1 x 73 cm, The National Gallery, London, İngiltere.
Ayçiçekleri, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 100.5 x 76.5 cm, Sompo Japan Museum of Art, Tokyo, Japonya.
Ayçiçekleri, 1889, Tuval üzerine yağlı boya, 92.4 x 71.1 cm, Philadelphia Museum of Art, Philadelphia, ABD.
Ayçiçekleri, 1889, Tuval üzerine yağlı boya, 95 x 73 cm, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda.
“Van Gogh Ayçiçekleri Resmini Yaparken”
Paul Gauguin, Van Gogh Ayçiçekleri Resmini Yaparken, 1888, Tuval üzerine yağlı boya, 73 x 92 cm, Van Gogh Museum, Amsterdam, Hollanda.
Gauguin Arles’a yerleştiğinde Van Gogh’un hayalleri gerçek olmuş ve üstelik Ayçiçekleri Gauguin’i etkilemişti. Ortak çalışmaya başlamalarıyla aralarının açılması uzun sürmedi. Gauguin ile iki aya yakın birliktelik, Van Gogh’un bunalıma girmesi sonucunda sol kulağını kesmesi ile sonlandı. Gauguin Arles’tan ayrıldı. Gauguin “Van Gogh Ayçiçekleri Resmini Yaparken” adlı yapıtını henüz tamamlamıştı.
Ayçiçeklerini tam bir keskinlikle tuvale aktaran Van Gogh, kalınca sürdüğü renkler, dışarı fışkıran yaprakların karmaşıklığı ve arka planın aydınlığıyla Ayçiçeklerini vazodaki diğer çiçeklerden farklı bir dünyaya taşıyordu. “Vazodaki Ayçiçekleri” ressamın düş gücü yansımasının çok iyi bir örneğiydi.
Yararlanılan Kaynaklar;
Spence, D., (2015). Büyük Ressamlar Van Gogh, Üçüncü Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
Çev: Kür, P., (2006). Theo'ya Mektuplar, Dördüncü Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Walther, I.F., (2005). Van Gogh, Birinci Basım, Taschen/Remzi Kitabevi, İstanbul.
Dickins, R., (2013). Ünlü Resimler, İkinci Baskı, Sıfıraltı Yayıncılık, Ankara.
Walther, I.F., (2005). Gauguin, Birinci Basım, Taschen/Remzi Kitabevi, İstanbul.