İlk Mimari İşleri - Michelangelo Buonarroti

Michelangelo (1475-1564) ilk mimari işlerini Papalığın emriyle memleketi Floransa’da gerçekleştirmiştir. 1513’te X. Leo adıyla Papa seçilen Giovanni de’ Medici ve onun halefi VII. Klemens olarak bilinen yeğeni Giulio ile birlikte Medicilerin Floransa’daki manastırı, kütüphanesi ve şapelleriyle tam bir yapı kompleksi olan San Lorenzo Bazilikası için büyük planlar yapıyordu. İlk proje kiliseye bir cephe inşa etme göreviydi. Vazgeçilen bu projeden sonraki işleri ise Medicilerin kilise kompleksindeki mezar şapeli ve kütüphane, yani Biblioteca Laurenziana çalışmaları oldu.

Cephe Düzenlemesi;

San Lorenzo Bazilikası dış görünümü

Papa X. Leo’nun Michelangelo’ya verdiği ilk mimari iş devasa bir projeyi kapsıyordu. San Lorenzo’nun sade bırakılmış dış cephesine bir dekorasyon yapılması isteniyordu. Cephe için insan boyunu aşan büyüklükte on iki mermer heykel, altın bronz figür ve yedi büyük rölyef planlandı.

San Lorenzo’nun cephe projesi

Michelangelo taş ocaklarında uygun boyutlarda ve özelliklerde mermer bulmak için tam üç yılını geçirmişti. 1520’de ilk taslağını teslim etmişti. San Lorenzo’nun cephesi için değişik taslak eskizleri hazırladıktan sonra, önce bugüne ulaşamayan kilden bir maket, ardından da planlarına uygun ahşap bir maket yaptırdı.

San Lorenzo’nun cephesinin ahşap maketi

Maket üstünde binanın ön cephesini süsleyecek olan heykel ve rölyefler yer almıyordu. Bazilikanın kademeli biçimini dikdörtgen bir giydirmeyle tamamen değiştirmek isteyen Michelangelo’nun cephe tasarımı devrimci özellikler taşıyordu. Ancak proje hiçbir zaman gerçekleşmeyecekti. Papa projeden nihai olarak caydığını açıklamıştı.

 Medici Şapeli;

Medici Şapeli’nin iç mekan görünümü

Medici Papaları X. Leo ve VII. Klemens Michelangelo’yu Floransa’daki kiliseleri San Lorenzo’da bir aile mezarlığı inşa etmekle görevlendirdiler. Varolan Eski Mezarlığın tam karşısına Medici ailesinin diğer fertleri için Yeni Mezarlık inşaatı planlandı. Michelangelo şapelin üç tarafındaki duvarlara bitişik mezarlar planladı. Giuliano de’ Medici ve Lorenzo de’ Medici’nin mezarını birbirlerinin karşısında yer alan iki ayrı duvara simetrik olarak yasladı.

Giuliano de’ Medici’nin mezar anıtından görünüm

Giuliano de’ Medici, antik zırhlar kuşanmış, iki çift sütun tarafından çerçevelenmiş bir nişte oturmaktadır. Lahitin üstündeki kavisli alanlarda gecenin dişi figürü ve gündüzün erkek figürü olan iki heykel yatmaktadır.

Lorenzo de’ Medici’nin mezar anıtından görünüm

Lorenzo de’ Medici zırhlar içinde yine iki çift sütunla çerçevelenmiş bir nişte düşünceli biçimde oturmaktadır. Lahitin üstündeki kavisli alanlarda Tanyerinin dişi figürü ve Alacakaranlığın erkek figürü olan iki heykel yatmaktadır.

Çocuklu Madonna (Medici Madonna)

Michelangelo şapelin iki yan duvarına oyulmuş figürleriyle “Çocuklu Madonna” heykelinin yükseldiği üçüncü bir duvara bakan sadece iki adet mezar yapmıştır. Michelangelo’nun birçok eseri gibi Yeni Mezarlık da yarım kalmıştır. 

Biblioteca Laurenziana;

San Lorenzo Bazilikası’ndaki kütüphanenin merdivenlerinden görünüm

1524’deki bir diğer çalışma yine Medicilerden papa VII. Klemens’in siparişi, San Lorenzo Bazilikası içinde bulunan Biblioteca Laurenziana projesiydi. Mediciler, değerli el yazması koleksiyonlarını kamu yararına sunmak amacıyla özel bir kütüphane yaptırmaya karar vermişlerdi. Michelangelo, kütüphanesinin merdivenleri ile giriş kısmında maniyerist bir üslupla dikkat çekmişti.  

Biblioteca Laurenziana’nın girişinden bir yan duvar

Dış cephe mimarisine ait pencere nişleri ve dekoratif unsurları iç mekana taşımıştı. Ancak Michelangelo Papa VII. Klemens’in ölümünden sonra Floransa’yı terkedip Roma’ya taşınınca, kütüphanenin giriş salonundaki merdivenler onun tasarımına uygun olarak mimar Bartolomeo Ammannati tarafından bitirilmişti.

Michelangelo: Son Mimari İşleri

Yararlanılan Kaynaklar;

Grömling, A., (2005). Michelangelo, Literatür Yayıncılık, İstanbul.

Erdoğan, C.E., (2015). Sanatın Büyük Ustaları Michelangelo, Birinci Baskı, Hayalperest Yayınevi, İstanbul.

Spence, D., (2012). Büyük Ressamlar Michelangelo, İkinci Basım, Koleksiyon Yayıncılık, İstanbul.

Vasari, G., (2013). Sanatçıların Hayat Hikayeleri, Birinci Baskı, Sel Yayıncılık, İstanbul.