Olympia - Édouard Manet

Olympia, 1863, Tuval üzerine yağlı boya, 130 x 190 cm, Musée d’Orsay, Paris, Fransa.

Édouard Manet’nin 1865’te Paris Salonu’nda sergilenen “Olympia” tablosu büyük bir şaşkınlığa ve skandala neden olmuştu. Tabloda yatağa uzanan çıplak bir kadın betimlenmişti. Resmin konusu daha önce Giorgione, Tiziano ve Goya tarafından da ele alınmıştı. Ama Manet klasiklerin kadın ideali olan dinlenen çıplağa, boynunun etrafına ince, kadife kurdele ve bileğine bilezik takarak, ayağına terlik giydirerek idealden sıyrılmış gerçeklere bağlamıştı. Olympia beyaz çarşafların ve saten bir örtünün üzerine uzanmıştı. Manet elinde bir buket çiçek tutan siyah bir hizmetçi ve Olympia’nın ayakucuna sırtını kamburlaştırmış bir de kara kedi eklemişti. Manet’nin çizdiği kadın oldukça gerçekçiydi. Olympia, bedeninin gücünü farkında olan, cüretkar ve kendine güvenen modern bir hayat kadınıydı. Olympia bakışlarını dışarı, izleyiciye doğru dikmişti. İzleyicinin gözlerinin içine bakıyor ve izleyiciyi bir biçimde sahneye dahil ediyordu.

Manet “Olympia”yı Titian’ın 1538 tarihli, aynı pozda bir nü olan “Urbino Venüsü” adlı resminden etkilenerek yapmıştı. İtalya'ya ziyaretinde Titian’ın eserini gördüğü ve bu resmin bir kopyasını yaptığı biliniyordu. Titian’ın Venüs'ü baştan çıkarıcı biçimde izleyiciye bakan şuh bir kadındı, fakat Olympia'a göre oldukça çekingendi. Olympia’nın aksine Titan’ın Venüs’ünün ayak ucunda kıvrılmış yatan ve derin bir uykuda olan bir köpek bulunuyordu. Manet'nin kadınında bir başkaldırı vardı ve ressam geleneksel eserlerdeki ideal kadın imgesini bozmuştu.

Tablodaki çıplak kadın modeli ise Manet’nin 1862’de tanıştığı Victorine Meurent idi. Victorine, Manet’nin gözde modeli ve birçok resminin konusu olmuştu. Manet, Olympia çalışmalarında Victorine’nin yüz hatlarını ve kızıl saçlarını açıkça gösteriyordu. Son resimde saçları koyu kahverengiye boyanmıştı. Saçı koyulaştırılsa da resimdeki modelin Victorine olduğu açıkça görülüyordu.

Olympia’nın kim olduğu ya da isminin kaynağı konusunda birçok yorum vardı. Manet'nin yakın dostlarından yazar, eleştirmen, ressam ve heykeltıraş Zacharie Astruc'ün yazdığı bir şiirden geldiği bu yorumlardan biriydi: “Rüya görmekten yorulduğunda Olympia uyanır. Bahar vakti nazik, siyah bir habercinin kollarındadır; ateşi hiç uyumayan şahane genç kızı görmek için güzel günü kutlayan aşk gecesinin kölesi de odur.”

Resmin tekniği konusunda da eleştiriler vardı. Manet, tabloda kullanılan renklerin; beyaz, siyah, kırmızı ve yeşilin tuval üzerindeki etkisi ile dümdüz ve hiç modle çalışmasına yer vermediği konusunda da eleştirilmişti. Manet ise geleneksel modle tekniğini kullanmamıştı ve yönteminin özünde renk kullanımı vardı. Figürün hacmini ve formunu keskin konturlar ve ince renk nüansları belirliyordu.

Yararlanılan Kaynaklar;

Spence, D., (2011). Büyük Ressamlar Manet, Birinci Baskı, Koleksiyon Yayıncılık, İstanbul.

Altuna, S., (2013). Ünlü Ressamlar Hayatları ve Eserleri, Birinci Baskı, Hayalperest Yayınevi, İstanbul.

Çev:Eşkinat, E., (2011). Manet, Birinci Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.

Güvemli, S., (2005). Sanat Tarihi, Dördüncü Baskı, Varlık Yayınları, İstanbul.

Lunday, E., (2013). Büyük Sanatçıların Gizli Hayatları, Beşinci Baskı, Domingo Yayınevi, İstanbul.

Şenyapılı, Ö., (2003). Ressamlar ve Kadınları, Odtü Geliştirme Vakfı Yayıncılık ve İletişim A.Ş. Yayınları, Ankara.

Turani, A., (2010). Dünya Sanat Tarihi, On Dördüncü Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.

Berger, J., Görme Biçimleri, Metis Yayınları, İstanbul.