Son Mimari İşleri - Michelangelo Buonarroti

Farnese Sarayı;

Farnese Sarayı cephesi

Michelangelo 1546’da Farnese soyundan gelen Papa III. Paulus tarafından aile konağının inşaat işlerini tamamlamakla görevlendirildi. Selefi Antonio da Sangallo ölümünden sonra Michelangelo’nun işi üstlenmesini ve kendi tasarımlarını kullanmasını istemişti. Bunun üzerine inşaatına başlanmış olan üçüncü katın tavanı çok daha yükseltildi. Çatının altındaki korniş o güne kadar görülmemiş bir yüksekliğe ulaşarak barındırdığı zengin süslemelerle ilginç ışık ve gölge oyunlarına sahne oldu.

Farnese Sarayı ana kapısı

Michelangelo ana kapının üstündeki büyük mermer pencereyi alacalı taşlı sütunlarla yaptı. Pencerenin üstünde sarayın kurucusu Papa III. Paulus’a ait mermerden büyük bir arma vardı.

Farnese Sarayı ikinci katında bir pencere

Farnese’nin avluya açılan pencereleri özel süslerle bezenmişti. Michelangelo’nun taslağına göre sonradan yapılan üçüncü kat pencerelerini girlandlı ve koç başlı zengin bir alınlık süslemekteydi. Pencerenin dış çerçevesinde aslan başlı volütler yer almaktaydı. Michelangelo Papa’nın ölümünden sonra isteksiz çalışmaya başladı. Proje 1580’de Giacomo della Porta tarafından bitirilecektir.

Porta Pia;

Pia Kapısı, Şehir kapısı cephesi

Papa IV. Pius tarafından inşa ettirilen Roma’nın kuzeyindeki Porta Pia (Pia Kapısı) zamanında kente girişi sağlayan kapılardan biridir. Michelangelo, Pia Kapısı’nı 1561’de Papa’nın direktifiyle inşa etmeye başlamıştı. Kapı ve pencereleri onun yaptığı tahmin edilmektedir. Ayrıca yukarıdaki silme bandını ve ortadaki, Medici Papa’sının armasını oluşturan küreleri içeren orijinal çinko süslemeleri de iddiaya göre sanatçı tasarlamıştı. 

Pia Kapısı için eskiz

Michelangelo, şehir kapısının cephesini Antik Çağ’dan beri alışılageldiği gibi dışarıya değil, kentin içine dönük olarak tasarlayarak büyük bir geleneği yerle bir etmiştir. Porta Pia (Pia Kapısı) da Michelangelo ölümünden sonra, onun taslakları üzerinde bazı değişiklikler yapılarak tamamlanabilmişti.

Capitol Tepesi;

Capitol Meydanı’ndan görünüm

Papa III. Paulus Antik Çağ’dan beri kent için özel önem taşıyan Roma kentinin yedi tepesinden biri olan Capitol Tepesi’nin yeniden düzenlenmesi için Michelangelo’yu görevlendirdi. Michelangelo sarayların arasında kalan ikizkenar yamuk biçimindeki meydanın ucuna, süvarilerin atlarından inmeden çıkabilecekleri geniş bir merdiven yerleştirdi.

Étienne Dupérac, Kapitol Meydanı,1569 dolayları, Michelangelo’nun projesine göre yapılan bakır gravür

Meydanın ortasındaki on iki köşeli yıldız ve birbiriyle birleşen kuşak şeklindeki döşeme sistemini de özenle tasarladı. 

Michelangelo, tepenin yüzlerce yıldır hiç bozulmadan kalmış eski mimari bileşimine fazla dokunmamaya özen gösterdi. Senato Sarayı ve Konservatuvar Sarayları’nın konumunu değiştirmedi, sadece yapılara yeni birer cephe tasarladı. Simetriyi sağlamak için Konservatuvar Saray’nın karşısına bugün Kapitol Müzesi’ni barındıran Yeni Saray’ı inşa ettirdi.

Palazzo Senatorio (Senatörler Sarayı)

Palazzo dei Conservatori (Konservatuvar Sarayı)

Palazzo Nuovo (Yeni Saray)

İnşaat işlerine Michelangelo’nun sağlığında başlandıysa da birçok saray projesinde olduğu gibi ancak ustanın ölümünden sonra onun tasarımlarına sadık kalınarak tamamlanabildi.  Hatta tasarladığı yıldızla süslü oval meydan 1940’ta inşa edildi.

San Pietro Bazilikası;

San Pietro Bazilika kubbesi

Michelangelo 1546’da kırk yıldır süren San Pietro Katedrali projesinin yedinci mimarı oldu. San Pietro Bazilikası’nın çok uzaktan seçilebilen devasa kubbesi Michelangelo’nun gözünde özel bir anlam taşıyordu. Bazilikanın kubbesinin Donato Bramante ve Antonia da Sangallo planlarını inceleyen Michelangelo, özellikle karanlık çökerken iç mekânın aydınlık kalmasını sağlamak istiyordu. Projede Hemşerisi Filipo Brunelleschi’nin katedral kubbesi planını örnek aldı. Tıpkı kendinden önceki iki mimar gibi o da bir maket hazırladı.

San Pietro Bazilikası'nın kubbesi için yaptığı ahşap maket

San Pietro Bazilikası’nın kubbesi için taslak

Etienne Dupérac, Michelangelo’nun San Pietro maketinin dış cephesi, 1568 dolayları, Bakır gravür

1547’de ölümüne dek devam edeceği San Pietro Bazilikası'nın baş mimarlığına atandı. Michelangelo zamanında kubbe bölümü ancak kasnağa kadar yükselmişti. Ölümünden sonra halefi Giacomo della Porta da Domenico Fontana da Michelangelo’nun tasarımı üstünde bazı değişiklikler yaptı.

Michelangelo: İlk Mimari İşleri

Yararlanılan Kaynaklar;

Grömling, A., (2005). Michelangelo, Literatür Yayıncılık, İstanbul.

Erdoğan, C.E., (2015). Sanatın Büyük Ustaları Michelangelo, Birinci Baskı, Hayalperest Yayınevi, İstanbul.

Spence, D., (2012). Büyük Ressamlar Michelangelo, İkinci Basım, Koleksiyon Yayıncılık, İstanbul.

Vasari, G., (2013). Sanatçıların Hayat Hikayeleri, Birinci Baskı, Sel Yayıncılık, İstanbul.